Haalt je organisatie het maximale uit haar ‘why’? Als je antwoord ‘nog niet’ is, dan kan één eenvoudige vraag je enorm helpen. De afgelopen jaren werkten we dagelijks aan het ontdekken en gebruiken van de why in organisaties. Het vinden is vaak niet het probleem. Tussen de passie van de mensen, problemen in de markt en historie van de organisatie is altijd een inspirerende purpose te vinden. Maar daarmee wordt nog niet elke organisatie inspirerend. Wat maakt dit verschil? Een toevallig gesprek met een ondernemer en een artikel over een basketbalcoach gaven een verrassend antwoord. Het leidt tot één vraag die een groot verschil maakt.
geen woorden, maar daden
Met Feyenoord als kampioen is het verleidelijk om de beroemde woorden uit het clublied aan te halen. Een ‘inspirerende why alleen maakt je niet inspirerend. De combinatie van deze why met grote, gedurfde stappen die niemand anders zet, maakt een organisatie inspirerend. Tony’s Chocolonely bestaat om een slaafvrije chocolade industrie te creëren. Tony’s verrassende nieuwe smaken. Geen andere chocoladefabrikant gaat zo ver. Net als de bonte kleuren waarin ze het etaleren. Crazy about chocolate wordt even zichtbaar als serious about people. Tesla versnelt de komst van elektrisch rijden. Tesla introduceert met lef modellen en gaat als eerste verder met haar autopilot, oplaadpunten, mega fabriek, en ‘gratis stroom’, eerder dan andere organisaties. Inspirerende organisaties hebben niet alleen een inspirerende ‘purpose’, maar maken extreme keuzes. En daar stagneert het vaak bij andere organisaties. Een ‘why’? Ja zeker! Extreme keuzes op basis hiervan? … eh, ja maar …’. Waarom durft de ene organisatie wel, en de andere niet?
de vraag voor de ‘why’
Een toevallig gesprek met een snel groeiende ondernemer gaf me een verrassend antwoord. Hij, Job, had in 2012 het familiebedrijf overgenomen met zijn zus en had het sindsdien succesvol ontwikkeld. Natuurlijk hebben ook zij een ‘why’: dagelijkse momenten met huisdieren leuker maken. Dat deden ze vroeger al en vonden ze opnieuw uit. Ze maakten de categorie dierverzorgingsproducten ‘hip’. Maar dit alleen verklaart niet hun groei. Wat opvalt is dat ze het hebben vertaald in gedurfde keuzes. Ze hebben een indrukwekkende productontwikkelings- design en marketingafdelingen die ongewoon zijn voor de sector. Ze werken er nu aan om dit op internationale schaal te doen.
De reden dat ze hier alles uit konden halen, was omdat ze zichzelf een andere vraag hebben gesteld voor de ‘why’ van hun organisatie. Met zijn zus vroeg hij zich af wat ze uit het leven wilden halen. Dat bleek vooral een fijne werk-privé balans te zijn, tijd voor het gezin, een prettig bestaan. En daarnaast een fijn bedrijf waar met geluk werd gewerkt. Pas daarna gingen ze nadenken over de bestaansreden van de organisatie. Het gevolg is dat ze extreme keuzes durfden te maken. Zoals hij het zelf zei: ‘mijn levensgeluk hangt niet af of dit slaagt.’ Tegelijk doen ze er alles aan om te slagen. Een dubbele boodschap: je persoonlijke ‘why’ maakt je onafhankelijk van het slagen van je bedrijf. En juist dan durf je stappen te zetten.
in vrijheid werken aan je bedrijf
Weten wat je uit het leven wilt halen, geeft je de vrijheid om te ondernemen. Om een bedrijf heel groot te maken, helpt het om een ander, hoger persoonlijk doel in het leven te hebben. Als je met deze blik gaat luisteren naar succesvolle mensen, valt op dat dit geen uitzondering is. Velen hebben het. Een mooi voorbeeld komt van Gregg Charles Popovic, waarvan wordt gezegd dat hij de beste coach is in de NBA, de Amerikaanse prof basketbal competitie. Met een relatief kleine provincie club, San Antonio Spurs, wist hij vijf NBA titels te winnen, meer dan wie dan ook. Hij heeft een eigen visie op het spel, plaatst het team boven welke speler dan ook, en karakter boven talent. Maar wat hij uit het leven wil halen is het ontwikkelen van fijne mensen.
Het is deze persoonlijke drijfveer die maakt dat hij in het spelletje basketbal extremere keuzes durft te maken dan andere coaches. James LeBron typeerde het als volgt: ‘He’s the greatest coach of all time. I’ve said that over and over and over. You’ve got to be to do what he’s done in the era of basketball when it’s changed so much and he’s been able to have a growth mindset and be able to change with the game.’ Hij durft meer op te geven en te experimenteren dan anderen. Waarom? Zijn levensgeluk hangt er niet vanaf, hij heeft een ander doel. En dat maakt hem vrij. Dit geldt ook voor mensen als Ingvar Kamprad, Steve Jobs en Elon Musk. Of bijvoorbeeld de familie Knaapen, eigenaren van het oudste familiebedrijf van Nederland. Dit jaar bestaan ze 365 jaar. En waar de why van Knaapengroep is om met meer dan cement en stenen te bouwen, is de drijfveer van de familie om op een fijne manier met hun omgeving om te gaan en iets moois te doen in de wereld. Als dat met het bedrijf kan is dat mooi, maar anders maar zonder. Daar word je oud mee willen we maar zeggen.
Dus als je met een leiderschapsteam wilt gaan werken met een why, deel dan eerst eens met elkaar wat jullie uit het leven willen halen. En hopelijk is dat iets dat buiten het zakelijk succes staat. Als je dat scherp hebt, garandeer ik je dat je meer uit je why haalt.
